Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

listopad 2020

20201101
Poprzedni tydzień
Następny tydzień

Obiekt miesiąca: listopad

Data: 01.11.2020 - 04.12.2020
Obiekt miesiąca: listopad

„Obiekt miesiąca” to cykl zapoczątkowany w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego wraz z nowym rokiem akademickim. Co miesiąc będziemy przybliżać Państwu muzealną kolekcję, wybierając eksponat lub grupę eksponatów na co dzień nie pokazywanych szerokiej publiczności. Obiekt można oglądać w Auli Collegium Maius na podstawie zakupionego biletu na ekspozycję stałą.

W dniu 1 października odbyła się inauguracja nowego roku akademickiego. W ten dzień, zgodnie z  wieloletnią tradycją, z Collegium Maius do Collegium Novum przeszedł orszak profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tym razem niestety nieliczni mieszkańcy Krakowa, studenci oraz turyści mieli niepowtarzalną okazję zobaczyć reprezentacyjny strój akademicki, na który składają się: toga, mucet (czyli krótka pelerynka zakrywająca ramiona) oraz biret.

Zwyczaj zakładania specjalnych ubiorów, wyróżniających uczonych, sięga średniowiecza. Na krakowskim Uniwersytecie togi i birety noszono już w XV w. Natomiast mucety pojawiły się w XVII w. pod wpływem wzorów włoskich. Na początku XIX w. tradycyjne stroje uniwersyteckie zostały zarzucone na rzecz ubiorów cywilnych (fraków) oraz wymaganych przez władze zaborcze mundurów urzędniczych. Sprzeciw wobec tych ostatnich stał się bezpośrednią przyczyną powrotu do starej formy ubioru akademickiego w 2 poł. XIX w. Opracowane wówczas wzory obowiązują po dziś dzień, choć zostały oparte na nie do końca precyzyjnej ikonografii i nie są dokładną rekonstrukcją dawnych strojów uniwersyteckich. Z tóg noszonych w Krakowie przed upadkiem I Rzeczypospolitej nie zachowała się ani jedna.

W celu dania wyobrażenia jak ubierali się niegdyś profesorowie, w Auli Collegium Maius do końca listopada można oglądać mucet i biret Uniwersytetu Wileńskiego, pochodzące co prawda z przełomu XVIII i XIX w., ale jeszcze osadzone w dawnej tradycji reprezentacyjnego ubioru akademickiego. Oba elementy wileńskiego stroju profesorskiego zostały ofiarowane do zbiorów Gabinetu Archeologicznego UJ w 1875 r. przez Karola Wittego. Według tradycji były z kolei darem Hugona Kołłątaja dla prof. Jana Śniadeckiego, matematyka i astronoma, jednego z najwybitniejszych polskich uczonych przełomu XVIII i XIX w., w równym stopniu zasłużonego dla uczelni krakowskiej jak i wileńskiej.

Widok z Sali Kopernika na Aulę, widoczne mucet i biret w gablocie, nad nimi plansza informacyjna