Katalog kolekcji zegarów słonecznych zachowanych w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Są to zegary przenośne, stosunkowo niewielkich rozmiarów od wielkości imbryka, po obiekty kieszonkowe. Obecnie spotkać je można w kolekcjach muzealnych lub w zasobach osób zafascynowanych gnomoniką. Ideą przewodnią książki było pokazanie tych obiektów jako przyrządy naukowe. Jet to również studium polskojęzycznej nomenklatury tematu. Opisy obiektów muzealnych wzbogacone są informacjami o ich wytwórcach czy konstruktorach. Część katalogu poświęcona jest dawnym właścicielom i instytucjom, związanym z proweniencją obiektów. Zaledwie kilkanaście z prezentowanych zegarów miało bowiem charakter przyrządów dydaktycznych. Część pochodzi z Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, zorganizowanego w 1863 roku przez profesora Józefa Łepkowskiego (1826-1894). 

Prezentowane są różne typy zegarów słonecznych, od konstrukcje popularnych, często spotykanych, po nietypowe jak zegar Apiana czy Horoscop Ebla. Zaprezentowano również przyrządy tematycznie związane z gnomoniką, jak tabela zrównania dnia z nocą czy cyrkiel drążkowy do kreślenia zegarów ściennych.

Katalog „The paintings in the Collegium Novum Assembly Hall”

Ukazał się katalog pt. „The paintings in the Collegium Novum Assembly Hall”, który jest kontynuacją polskiej wersji „Obrazy w auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego” Publikację można nabyć w Księgarni Akademickiej.

O publikacji: ze ścian tej wspaniałej Sali spoglądają królowie i fundatorzy, profesorowie oraz inne wybitne postaci polskiej kultury i nauki. Niewątpliwie często zadawane są pytania o to, kim byli ci ludzie, jaką rolę odegrali w życiu Uniwersytetu, kto te portrety namalował. Ciekawość tę z pewnością zaspokoi ten niewielki przewodnik autorstwa prof. Aleksandra b. Skotnickiego i dr Anny Jasińskiej. Jego struktura jest przejrzysta. Czytelnik może w nim znaleźć życiorysy sportretowanych postaci, noty biograficzne na temat artystów, którzy stworzyli obrazy, a także plan rozmieszczenia dzieł w Auli.

Zapomniane dziedzictwo

W publikacji przedstawiono historyczną kolekcję odlewów gipsowych, które były częścią Gabinetu Historii Sztuki oraz Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaprezentowano też katalog dzieł oraz wskazano ich miejsce w powstawaniu i rozwoju historii sztuki jako samodzielnej dyscypliny naukowej w Polsce. Książka „przypomina” tym samym Czytelnikowi o tym niezwykle ważnym w dziejach naszej nauki zbiorze ‒ do jego ukształtowania przyczynił się Karol Lanckoroński, jeden z największych mecenasów sztuki przełomu XIX i XX wieku.

W ramach opracowania wykonano specjalistyczne badania konserwatorskie, technologiczne i techniczne, dzięki czemu można było zaproponować nowatorskie metody ratowania odlewów gipsowych. Oddawana do rąk Czytelników książka jest wynikiem projektu badawczego Zapomniane dziedzictwo: zbiór odlewów gipsowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rekonstrukcja kolekcji, opracowanie, katalog, konserwacja, sfinansowanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.

„Wyjątkowość krakowskiej kolekcji historycznych odlewów polega przede wszystkim na istotnej roli (…), jaką odegrały one w kontekście powstawania i rozwoju historii sztuki jako samodzielnej dyscypliny naukowej w Polsce (…). Ta perspektywa badawcza, podkreślająca przede wszystkim ten aspekt powstawania i kształtowana kolekcji, została przyjęta jako podstawowa (…). Należy bowiem pamiętać, że sposoby prezentowania i reprodukcji dzieł sztuki w sposób integralny były związane z dziejami historii sztuki jako dziedziny naukowej. Wraz z rozwojem badań nad sztuką obserwować możemy dyskusję nad problemem odwzorowania graficznego, wpływu fotografii, »mechanicznej« protezy oglądu, jakim był pokaz slajdów, czy wreszcie – w czasach współczesnych – nad reprezentacją cyfrową, stanowiącą główny problemem teoretyczny”.

(fragment książki)

 

Krakowskie wariacje w fotografii Antoniego Pawlikowskiego i Franciszka Kleina

Ze wstępu do katalogu: „Niniejszy katalog (...) jest starym albumem, świadkiem dawnego, nieznanego świata. Dokumentem wydarzeń życia i pracy znanych, ale także wielu anonimowych ludzi. Opowieścią o dawnym Krakowie, jego okolicach i mieszkańcach - ich osiągnięciach i codziennym życiu. A przede wszystkim historią działalności dwóch krakowskich fotografów, zestawionych ze sobą na zasadzie kontrastu, ale i cech wspólnych. Obydwaj fotografowie większość życia związali z Krakowem, działając już na początku XX w. Antoni Pawlikowski był zawodowym fotografem, prowadzącym stały zakład fotograficzny. Franciszek Klein był miłośnikiem fotografii, z wykształcenia historykiem sztuki wykorzystującym wiele własnych ujęć w publikacjach autorskich. Ich wspólną cechą było zamiłowanie do architektury Krakowa i ciekawość życia jego mieszkańców. Każdy jednak pojmował sztukę fotografowania oraz otaczającą rzeczywistość inaczej.”