Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wtorkowe Senioralia

Jak zawsze w samo południe zapraszamy Państwa na spotkanie dyskusyjne w ramach cyklu „Wtorkowe senioralia”. Spotkania odbywają się raz w miesiącu we wtorek o godzinie 12 w Sali Bobrzyńskiego w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, czyli do siedziby Muzeum UJ. Koszt udziału w spotkaniu wynosi 8 zł, prosimy o zakup biletu w kasie. Ze względów organizacyjnych konieczna jest rejestracja, prosimy po przesłanie zgłoszenia na adres malgorzata.taborska[at]uj.edu.pl. Na kolejne spotkania zapraszamy w dniach 16. Kwietnia; 21 maja; 18. czerwca

16 kwietnia: Zielone miasta: odpowiedź na zanieczyszczenie środowiska i zmiany klimatu

Idea zielonych miast jest bardzo silnie ugruntowana w teorii architektonicznej, ale nieczęsto udaje się ją skutecznie realizować. Miasto jest przestrzenią konfliktów ekonomicznych, które spychają na margines inwestycje nieprzynoszące szybkiego zysku. Dotyczy to m.in. założeń parkowych, miejskich ogrodów, skwerów i nasadzeń ulicznych. Ich tworzenie i utrzymanie jest kosztowne i pomimo, że świadomość pozytywnego wpływu zieleni na zdrowie i dobrostan człowieka jest powszechna, to często nie ma odpowiedniego przełożenia na praktykę zarządzania miastami.

Pozytywną zmianę niesie rozwój wiedzy o wartościach usług ekosystemów miejskich. Dzięki niej można uzasadnić opłacalność zielonych inwestycji oraz skuteczność rozwiązań opartych na przyrodzie w ograniczeniu zagrożeń powodziowych, stresu hydrologicznego, hałasu, łagodzeniu upałów oraz oczyszczaniu i detoksykacji powietrza i wody. Wykorzystanie usług miejskich ekosystemów staje się racjonalną opcją, a nawet koniecznością, zwłaszcza w warunkach kryzysu energetycznego i klimatycznego, kiedy potencjału fitoremediacyjnego, adaptacyjnego i mitygacyjnego zieleni nie da się już skutecznie zastąpić rozwiązaniami technicznymi. Dlatego coraz większego znaczenia nabiera tzw. błękitno-zielona infrastruktura (BZI), która poprawia stan środowiska i odporność miast na zagrożenia klimatyczne, uzupełniając albo zastępując rozwiązania techniczne. Na BZI składają się zarówno duże projekty retencji wód, renaturyzacji rzek, tworzenia systemów parkowych, jak i mniejsze inwestycje w postaci nasadzeń drzew, krzewów, łąk kwietnych, budowy zielonych dachów i ścian, ogrodów deszczowych i przepuszczalnych nawierzchni. Podczas dyskusji zaprezentowane będą podstawy teoretyczne oraz przykłady takich realizacji w polskich miastach.

Dr Tomasz Jeleński – nauczyciel akademicki, urbanista, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej, członek Rady Fundacji Sendzimira, Kolegium Recenzentów Europejskiej Fundacji Nauki, Komisji Ekspertów Rzecznika Praw Obywatelskich „Klimat i Przestrzeń” oraz Rady Akredytacyjnej Republiki Albanii; przewodniczący INTBAU Polska, członek zarządu INTBAU UK i przewodniczący INTBAU College of Chapters; autor ponad 90 naukowych publikacji na temat zrównoważonej urbanistyki i architektury, odporności miast i budynków oraz adaptacji do zmian klimatu.

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Poprzednie spotkania

W dniu 6 września 1764 r. Stanisław Antoni Poniatowski został wybrany na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego. Przyjął tytuł Stanisław II August. 25 listopada 1795 r. w 31. rocznicę swej koronacji król abdykował. Opuścił Polskę, którą prowadził przez trudne lata – czasy rozbiorów. Choć ocena jego działalności politycznej jest nadal tematem sporu historyków, to nie jest kwestionowany wkład króla w upowszechnianie w Rzeczpospolitej oświeceniowych prądów naukowych i kulturalnych. Stanisław II August – miłośnik sztuk pięknych, twórca zbiorów malarskich i rzeźby, żywo interesował się również rozwojem nowożytnej nauki. Podobnie jak wielu europejskich monarchów, inicjował działania popularyzujące osiągnięcia osiemnastowiecznej nauki: loty balonów, obserwacje astronomiczne, publiczne pokazy eksperymentów fizycznych. Na zamku w Warszawie założone zostało obserwatorium astronomiczne, król zatrudnił astronoma, chemika, kartografa, zegarmistrza. Na polecenie monarchy zgromadzony został liczny zbiór przyrządów chemicznych i fizycznych, z których korzystali kadeci Szkoły Rycerskiej. Imponujący był księgozbiór królewski. Ten ostatni zachował się do dnia dzisiejszego. Jakie były losy królewskich instrumentów naukowych ? Zapraszam na opowieść o nich.

Dr hab. Ewa Wyka – kustosz Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. PAN Instytutu Historii Nauki, autorka książki „… ciekawym wiedzieć i widzieć skutki, czyli dzieje i znaczenie kolekcji przyrządów naukowych Stanisława Augusta”. Wydawnictwo: Księgarnia Akademicka, Kraków 2015.

Czasem mówi się, że najważniejszym kryterium do otrzymania Nagrody Nobla jest to, aby żyć wystarczająco długo. Niestety, w przypadku wybitnego fizyka Mariana Smoluchowskiego (1872-1917) na przeszkodzie stanęła przedwczesna śmierć.

Smoluchowski wykształcił się w tradycjach szkoły wiedeńskiej, aby w 1895 zostać jednym z dwóch absolwentem uhonorowanych najwyższą nagrodą — cesarskim pierścieniem. W 1900 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie we Lwowie, gdzie został najmłodszym profesorem w całym imperium austrowęgierskim. Jego prace przyczyniły się do ugruntowania znaczenia fizyki statystycznej i do powszechnego przyjęcia hipotezy, że materia ma strukturę ziarnistą,  tzn. składa się z atomów i cząsteczek. W 1913 roku objął katedrę fizyki doświadczalnej na UJ. W 1917 roku został wybrany rektorem, lecz zachorował i zmarł na miesiąc przed objęciem funkcji. Pomimo upływu ponad 100 lat Smoluchowski w XXI wieku jest jednym z najczęściej cytowanych polskich fizyków.

dr Maciej Kluza — kustosz dyplomowany, doktor nauk fizycznych. Kurator kolekcji instrumentów naukowych w Muzeum UJ, autor wielu wystaw z dziedziny historii i popularyzacji nauki, w tym pierwszej polskiej wystawy interaktywnej (czyli prekursora polskich centrów nauki) „Nauki dawne i niedawne”. Autor programów edukacyjnych muzeum. Instruktor ZHP.

We wtorek 16 stycznia o godzinie 12 w Sali Bobrzyńskiego w Collegium Maius odbyło się kolejne spotkanie Senioralnego Klubu Dyskusyjnego. Poprowadziła je Grażyna Grzechnik-Correale, kustosz Zbioru Fotografii Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, z wykształcenia archeolog. Od lat zajmuje się kolekcją fotografii i dagerotypów w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest kuratorką wystaw czasowych poświęconych Uniwersytetowi Jagiellońskiemu - jego wkładowi w walki podczas I wojny światowej, akcji Sonderaktion Krakau, korporacjom studenckim, wystaw biograficznych o Czesławie Miłoszu czy historyku profesorze Józefie Gierowskim. W 2014 roku przygotowała monograficzną ekspozycję poświęconą dwóm krakowskim fotografom Antoniemu Pawlikowskiemu i Franciszkowi Kleinowi oraz kolekcji ich prac znajdujących się w Muzeum. Jest także autorką katalogów wystaw, w tym monografii „Krakowskie wariacje w fotografii Antoniego Pawlikowskiego i Franciszka Kleina”, oraz współautorką albumu „Kraków i okolice”.

Tematem odczytu była historia rodu Belina-Brzozowskich zamieszkujących majątek Sokołówka, obecnie w obwodzie winnickim, w rejonie krzyżopolskim w Ukrainie. W oparciu o wyjątkowe, archiwalne fotografie ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawiono losy rodu Belina-Brzozowskich, oraz codzienne życie, zwyczaje i tradycje panujące w polskich dworach ziemiańskich w XIX w.

 

W dniu 9 grudnia o godzinie 12 w Sali Bobrzyńskiego w Collegium Maius odbyło się pierwsze spotkanie Senioralnego Klubu Dyskusyjnego poprowadzone przez Beatę Frontczak, kustosz Działu Rzemiosła Artystycznego. Absolwentka kierunku konserwatorstwo i muzealnictwo, ze specjalizacją na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika  w Toruniu. Od lat zajmuje się różnorodną grupą obiektów sztuki zdobniczej w  Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, od mebli, poprzez działa wykonane z metali, aż po ceramikę i szkło. Autorka licznych artykułów i publikacji książkowych, takich jak katalog zbiorów fajansów Muzeum UJ oraz katalog wystawy Arystokrata u wód. Karlsbadzkie zakupy hrabiego Zygmunta Pusłowskiego (2014 rok), której była pomysłodawczynią i kuratorką.

Wiele muzeów w Polsce posiada kolekcje form do pierników czy pierniki wykonane z form pochodzących z różnych warsztatów i czasów. Wśród nich kolekcja Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego jest najstarsza. W 1897 roku Gabinet Sztuki i Archeologii otrzymał od Friedricha Hübnera, kolejnego właściciela, istniejącej od XVIII wieku wytwórni pierników rodziny Weese, sześć pierników wykonanych według form z XVII wieku. Pierniki nie zachowały się, ale wykonano z nich odlewy gipsowe. W tym czasie również do zbiorów Gabinetu Sztuki i Archeologii kupiono formy z wytwórni Antoniego Kohte w Krakowie, oraz odlewy gipsowe form z czynnych wówczas  w Krakowie wytwórni pierników. Muzeum uniwersyteckie jako pierwsze w Polsce zainteresowało się gromadzeniem artefaktów sztuki kulinarnej. Pierwsze pierniki do Muzeum Etnograficznego w Krakowie trafiły dopiero w 1925 roku.  

W czasie spotkania omówiona została historia kolekcji oraz pokazane zostały w wyborze formy do pierników i odlewy pierników toruńskich z wizerunkami królewskimi.